Conservadores dos museos europeos encomian o rigor profesional do equipo técnico de In Tempore Sueborum

OURENSE, 10 de maio de 2018.- Desde o pasado luns, día 7, as tres salas que albergaron a exposición internacional In Tempore Sueborum, organizada e patrocinada pola Deputación de Ourense, atópanse máis baleiras. Desde entón está en marcha todo o proceso de devolución das pezas. Esta actividade, axustada a un protocolo moi rigoroso, está sendo resaltada polos conservadores ou correos que veñen de cada museo para inspeccionar o estado de cada peza prestada. Dita actividade nada ten que ver con retirar a man pezas dun moble de cristal na nosa casa, que introducimos despois en caixas.

A acción de devolución de pezas é un protocolo moi rigoroso. FOTOS: Alberte Paz.

A acción que se está desenvolvendo estes días tanto no Centro Cultural Marcos Valcárcel como na igrexa de Santa María Nai así como no Museo Municipal axústase a un procedemento ríxido. “O protocolo de actuación, tanto de recepcionado como de devolución de pezas é moi estrito. Hai que respectar unha cadea de manipulación das pezas ata que chegan de novo ao seu destino, de feito a protección a nivel de seguro, nestes casos sempre se contrata un cravo a cravo para asegurar a conservación intacta das pezas desde que saen da institución na que están custodiadas ata que regresa de novo, e neste caso esa cadea non se pode romper de ningún modo en ningún momento e cada profesional ten o seu cometido e o seu responsabilida”, manifesta a conservadora da exposición, Natalia Figueiras Pimentel.

Agora atopámonos na fase de devolución de pezas. Esta mañá fixeron a extracción das do Museo Mikvlov, da República Checa, polo que xa se foi o famoso caldeiro de Mvsov xunto con todo o conxunto de pezas, tamén de Chequia, da vitrina da tumba 32 de Smolin.

O proceso lévase a cabo, sinala Figueiras, do seguinte modo: “En primeiro lugar chega o correo do museo correspondente. Trátase do conservador ou ás veces do propio restaurador do museo, quen manipulou esas pezas, quen as restaurou e coñéceas á perfección”. Este correo chega a Ourense desde o museo de orixe “e xunto coa presenza dos comisarios, Jorge López Quiroga e Artemio M. Tejera, da empresa de desmontaxe e o conservador da exposición In Tempore Sueborum, neste caso eu, abrimos a vitrina e extraemos as pezas unha a unha con sumo coidado, exactamente igual que cando se recibiron para que non haxa ningún tipo de incidente. Trátase de pezas moi pequenas, moi fráxiles, as que son grandes pesan moito polo que a súa manipulación é sumamente delicada. Trátase de obxectos que veñen intervidos e ata algúns sen restaurar, pódense fracturar cunha manipulación incorrecta e por iso teñen que saír en bandexa”. Para iso utilízanse soportes especiais de Ph neutro para que non haxa ningunha variación cromática, por iso execútase a manipulación con luvas específicas.

O correo do Museo de Stuttgart asinando documentación entre Jorge López Quiroga e Natalia Figueiras.

Unha vez que o obxecto é extraído da vitrina, coa seguridade presente en todo este procedemento, é levado á mesa de devolución onde se afronta un dobre traballo, indica Natalia Figueiras. Así, por unha banda o correo enviado polo museo correspondente ten que inspeccionar a peza con todo detalle, para o que se vale dunha lupa. “Nese momento o correo vai inspeccionando e contrastando o estado de conservación da peza actualmente en relación ao que tiña”, tarefa que pode efectuar, sinala a conservadora ourensá, “grazas ao recepcionado que fixemos no seu día con toda unha documentación fotográfica coa que vai comparando o estado da peza”. Cando o correo ve que a peza áchase intacta, dá o visto bo e aí comeza a fase de documentación fotográfica para a súa saída. “É unha documentación exhaustiva na que se ven todas as caras da peza para poder describir en que condicións vaise esta”.

O traballo rigoroso e de máxima seguridade en In Tempore Sueborum fai que, coa alta porcentaxe xa de baleirado de vitrinas, non haxa un só correo que poña de manifesto algunha anomalía nos obxectos. “Hai que ter en conta que son pezas de distintos materiais: prata, ouro, bronce, papel, latón, vidro, ámbar, cerámica” e cada unha ten unhas condicións de conservación. As vitrinas de In Tempore Sueborum están preparadas para que cada obxecto teña un microclima apropiado para cada un. “Iso si, os metais son moi fráxiles, sobre todo os que xa veñen con degradación química , e aí si que se ha ter un coidado especial de que non aflorase de novo esa degradación”, indica Figueiras.

Cando o correo conclúe que a peza áchase tal cal estaba cando eles enviárona a Ourense, se embala con materiais específicos de conservación pola empresa de transporte especializada, cun sistema de amortiguación que levan as caixas para evitar movementos indeseados, cada habitáculo vén perforado á medida do obxecto que contén. Todo isto faise en presenza do correo, o comisario, a conservadora así como a pechadura da caixa, preparada para subir ao camión que irá custodiado polas forzas de seguridade ata o aeroporto de Madrid-Adolfo Suárez.

A extracción dunha soa peza e todo o proceso descrito ata tela lista para embalar, dura arredor de vinte minutos por obxecto. A isto hai que engadir que cando a finais do pasado ano chegaron estas pezas a Ourense, fíxose todo un rexistro de danos mediante un sistema de mapas nos que se localizaban os danos principais do obxecto e tamén se fixo agora un contraste para que a peza estivese ben, tanto para a foto como para o mapa de danos.

Momento da extracción dunha das esculturas dos tempos das Guerras Marcomanas.

Os correos que chegaron e seguen chegando a Ourense para esta devolución destacan todos o rigor e a profesionalidad que se atopan no equipo técnico de In Tempore Sueborum. Sorpréndelles a todos a meticulosidad de traballo e agradecen que cada un deles poida contrastar ben o obxecto polo tipo de fotografía do mesmo que teñen diante, resaltando que esas fotos son de gran calidade, o que tamén din é que noutras exposicións non se ve este rigor. Separadamente tamén destacan a existencia dunha documentación exhaustiva.

No proceso de devolución das obras prestadas eses conservadores ou correos dos museos prestatarios encomiaron a profesionalidade do equipo responsable da recepción e devolución de pezas. Entre os que felicitaron ao equipo (Comisarios, Responsable de Conservación, Auxiliar de Coordinación, etc.) e á Diputación Provincial de Ourense están:

Os conservadores do Museo de Stuttgart (Alemania), Klaus Georg Kokkotidis e Frank Lang, que indicaron que “foi moi fácil traballar con profesionais deste nivel”, en particular o comisario Jorge López Quiroga, que fala perfectamente alemán, o que permitiu unha comunicación moi fluída, e a conservadora responsable Natalia Figueiras Pimentel, xa que toda a documentación estaba perfectamente organizada e o proceso de análise do estado das pezas era “dunha calidade extraordinaria”; ambos insistiron en “transmitir a nosa máis sincera felicitación ao equipo e á Deputación Provincial de Ourense por este excelente traballo e exposición única en Europa”.

A conservadora do Museo de Historia da Arte de Viena (Kunsthistorisches Museum Wien) Stephanie Stoss, sinalou que “o nivel de profesionalidad do equipo responsable da exposición é excelente, ao nivel dos grandes museos europeos”.

O conservador do Museo Rexional de Mikulov (República Checa), František Trampota, comentou que “tanto na recepción das obras como no proceso de devolución observou que o traballo realizado polo equipo é unha garantía de calidade e profesionalidad”.

A conservadora dos Museos Reais de Bélgica (Bruxelas), Florence Carlier, indicou que “é un auténtico luxo traballar cun equipo tan profesional que realiza un traballo moi complexo cunha seriedade e meticulosidad dignas de admiración”. A conservadora do Museo Nacional de Arqueología (Lisboa), sinalou que en todo momento sentiuse absolutamente segura e tranquila pola seriedade e profesionalidad do comisario Jorge López Quiroga e a conservadora responsable Natalia Figueiras Pimentel.

O director do Departamento de Antigüidades Medievais do Museo Arqueológico Nacional indicou que “esta foi unha exposición única, ao nivel das grandes exposicións europeas, e gustounos podela ter tamén o Museo Arqueológico Nacional; felicito a todo o equipo, en particular aos comisarios e á conservadora responsable, e a Deputación Provincial de Ourense por este excelente proxecto e traballo de altísima calidade”.

A conservadora do Museo Nacional de Hungría, Eszter Tóth, sinalou: “Felicito ao comisario, Jorge López Quiroga, e á conservadora responsable, Natalia Figueiras, polo excelente traballo realizado e a profesionalidad e seriedade coa que efectuaron o proceso de recepción e devolución de pezas”.

De todo iso conclúese que, tras cinco meses de exposición, as pezas mostradas conserváronse de modo impecable, tanto pola condición das vitrinas e o control das mesmas, e pola seguridade mantida en sala para que as vitrinas estivesen en perfecto estado.

VOLVER